Het belang van de eerste duizend dagen.
Deel 1: Mijn verhaal als baby, dochter.
Inleiding
Wanneer ik kinderpsychiater Binu Singh hoor praten, of haar boek ter harte neem, resoneert elke vezel in mijn lijf. Met haar zachte, weloverwogen woorden aan de ene kant en de nood tot passende actie en verantwoordelijkheid aan de andere kant laat ze zoveel nuance, laagdrempeligheid en veerkracht doorschemeren binnen de boeiende ‘Kind-Ouder-Maatschappij Dynamieken.
Het verhaal dat ze brengt, triggert me om verschillende goede redenen:
Omdat ikzelf een jonge mama ben en ik daarnaast als baby prematuur geboren ben op 24 weken zwangerschap …
Uiteraard raakt dit thema ook aan mijn professionele rol waarin ik als contextueel en sociaal werker al jaren inzet op afgestemd opbouwen van vertrouwen in verbinding. Ik doe dit door mensen te horen en zien in wie ze zijn. Daarnaast vind ik het belangrijk om vanuit mijn professionele opdracht aan signaaldetectie en beleidsbeïnvloeding te doen, zodat iedereen zijn of haar stem kan vertolkt en gehoord worden.
Ik voel me door haar warme woorden in verschillende lagen van mezelf aangesproken. Het raakt daarnaast ook aan de kern van een persoonlijk proces waarin ik me aan het verdiepen ben. Het gaat daarin voor mij voornamelijk om passende zorg voor jezelf en elkaar.
Graag geef ik jullie een kwetsbare inkijk in het veelzijdige verhaal dat ik mezelf vertel. Voorbij symptomen of gedrag. Om mijn uiteenzetting overzichtelijk te houden verdeel ik dit onderwerp graag op in twee blogartikelen. Beginnen doen we bij de start van mijn levenswandel: Mijn verhaal als baby en dochter. In deel 2 kan je Mijn verhaal als moeder ontdekken.
Mijn verhaal als baby en dochter.
Ik kwam als deel van een drieling samen met Jeroen en Joke ter wereld in augustus 1986. We verbleven 24 weken knus in Moeke’s buik, toen er plots een einde gemaakt werd aan geborgen verbinding, warmte en veiligheid.
Uit medische noodzaak werden we elk apart in een couveuse verzorgd in de best mogelijke omstandigheden die op dat moment voorhanden waren. Ik zal er 4 maanden verblijven. Joke en Jeroen overleden jammer genoeg enkele dagen na hun geboorte omwille van complicaties. Oneerlijk en dapper …
Moeke en vake kwamen verschillende keren per dag langs. Zoveel als mogelijk. Het duurde 10 weken voordat ze me mochten omarmen. Het verlangen naar lichamelijk contact en verbinding moet zowel voor hen als voor mij enorm groot geweest zijn.
Het hoeft geen betoog dat ook gezien de diverse medische handelingen, de onverwachte geluiden, felle lichten, e.a. … het stressniveau, zonder de mogelijkheid tot regulatie, (te) hoog moet geweest zijn voor mij en bij uitbreiding voor ons allen.
Nieuwsgierige vragen die ik mezelf stel:
- Werden de signalen die ik gaf of probeerde te geven opgemerkt?
- Hoe ging ik om met het alleen en afgesloten zijn?
- Wat was de impact van medische handelingen zonder verdoving?
- (Geneeskundige zorg op maat was voor prematuurtjes in die tijd nog niet mogelijk, noch haalbaar. Aan de beste intenties twijfel ik niet.)
- Was op mijn hoede zijn voor pijn en verlating mijn ‘normaal’?
- Heb ik vanaf dan al besloten in mijn hoofd te leven als bescherming, omdat het in en rond mijn lijf te onveilig/niet vertrouwd aanvoelde?
- Ben ik dan al gestopt met uitreiken?
- Hoe was dit voor mijn ouders?
- Kregen ze de steun en troost die ze verdienden in deze onmogelijke tijd, en de periode die volgde?
- Hun stressniveau, in alle onzekerheid, zwevend tussen hoop en werkelijkheid, moet ook torenhoog geweest zijn …
We hebben het overleefd en elk op onze manier hebben we leren omgaan met deze abnormale omstandigheden.
Rauwe kanten
Ik breng bewust ook de rauwe kanten van mijn verhaal in beeld. Niet om te choqueren, wel omdat Dr. Binu Singh, Els Van Stijn, Jan Bommerez en Olivier Winants er me doorheen hun betoog doen aan herinneren dat pijn, machteloosheid en verdriet er ook mogen zijn. Naast gevoelens van hoop, verbinding, verwondering en blijdschap … Door het er te kunnen laten zijn, verliest het wat van zijn lading, merk ik. In balans krijgen zaken passend bestaansrecht. Het gaat erom relationeel te (her)verbinden met dat wat is.
Als we ons licht kunnen laten schijnen op het donker, kunnen we er iets mee. Het maakt integratie mogelijk.
Én-én
Voor mij is dit belangrijk omdat er rond mijn ‘prematuriteitsverhaal’ een zweem hangt van uitzonderlijk, fantastisch, wonderkind, dapper, vechtertje, doorzetter. etc. Ik wil deze zaken niet ontkrachten. Ik vind het wel belangrijk dat het én-én, mag zijn.
Deze periode heeft me een aantal kwaliteiten opgeleverd, en het heeft me daarnaast veel gekost (vooral op emotioneel/ lichamelijk en relationeel vlak.).
Erkenning krijgen voor wat er is, en lange tijd niet gezien kon worden, om welke goede reden dan ook, is belangrijk. (Zonder oordeel, het kan net zo goed zijn dat ik het niet heb kunnen zien, horen of ontvangen.)
Wat zeker is, eens je iets gezien/belichaamd hebt, kun je het niet meer ont-zien. Het maakt ook dat je het kan vastpakken en als het ‘goed’ voelt, kan loslaten of er anders mee verbinden. Emoties, energie in beweging, komen en gaan. Niets is in steen gebeiteld. Er is voortdurend kans tot herstel. Hoe mooi is dat! (on-afgemaakte) emoties willen ‘gewoon’ gevoeld worden …
Vergis je niet, de weg ernaartoe en de lichaamssensaties zelf zijn soms adembenemend. De ruimte die het schept, werkt, steeds opnieuw, bevrijdend.
Imprints
Uiteraard is het zo dat de eerste levensdagen en jaren imprints nalaten, die je met je meedraagt en waar ik dus als volwassene mee moet leren omgaan.
Ja, het had een stuk eenvoudiger geweest mocht de relationele, emotionele en psychologische kant van levenservaringen ook in de jaren ‘80 als belangrijk(er) ervaren werden. Naast het stimuleren van motorische, cognitieve en executieve functies.
Nu, alles gebeurd binnen een bepaalde tijdsgeest en mensen handelen met de wijsheid, kennis en kunde die ze op dat moment beschikbaar hebben. Terugkijken is altijd makkelijker. De context waarin iets gebeurt, is voor mij betekenisvol.
Respect voor het verleden
Laat het duidelijk zijn, ik wil mijn verleden respecteren, accepteren en me op de toekomst richten, met een zo open mogelijk hart. Ik wil artsen, verplegend personeel, therapeuten en al zeker mijn ouders bij deze ook nogmaals ontschuldigen. Voor mij is dit een vanzelfsprekendheid, toch sta ik er wel op om dit nogmaals te vermelden.
Als ik één ding geloof is het dat iedereen deed wat hij of zij in zijn of haar macht had om het beste in mij naar boven te halen. Als volwassene kan ik ook zien dat ook hun gevoel van onmacht bij momenten groot moet geweest zijn. Ik hoop oprecht dat je als lezer mijn liefde en respect kan voelen voor iedereen die me op mijn pad heeft willen ondersteunen.
Neonatologie anno ‘86 vs anno ‘21
Na gesprekken met professionals in de neonatale zorg anno ‘21 valt me op dat dit een jonge wetenschap in volle ontwikkeling is. Waar men in ‘86 enkel oog had of kon hebben voor het basale overleven, en er heel wat belangrijke inzichten gewoon nog niet bekend waren, is dit vandaag anders.
Sinds enkele jaren kan men individuele zorg op maat aanbieden en ziet men dat pijn- en emotieregulatie, op basis van hartslag en observatie, belangrijk zijn. Er wordt daarnaast maximaal ingezet op de verbinding tussen ouder en kind, en bij meerlingen zo mogelijk ook tussen kinderen onderling. Men merkt dat deze zaken gunstige effecten hebben op de ontwikkeling van premature baby’s en hun ouders.
Ik vind het hartverwarmend te merken dat de inzichten rond psychologische en emotionele veiligheid, en dus het belang van co-regulatie zowel bij kinderen als ouders bekend zijn binnen de NICU-afdelingen en dat hiernaar gehandeld wordt.
Sociaal-emotionele noden
Wanneer er binnen een couveuse alles aan gedaan wordt om je te beademen, je gewicht op pijl te houden en andere parameters in de gaten te houden, is dat één ding. (Zonder dit red je het uiteraard niet.)
Maar wanneer er daarnaast ruimte kan gemaakt worden om ook tegemoet te komen aan de sociaal-emotionele noden van kinderen, geeft dit mogelijkheid tot regulatie en herstel, wat volgens mij niet overschat kan worden.
Want: een kleintje kan dit niet alleen zonder stressregulatiegewijs in dorsaal of overlevingsmodus te gaan. Wat over een langere periode toxisch of traumatisch kan zijn.
Als dochter zie ik ook wat het mijn ouders moet gekost hebben om deze heftige periode te doorstaan. Vroeger dan verwacht ouder worden, twee kindjes verliezen, en daarnaast vol overgave investeren in hun levend kindje met een ontwikkelingsachterstand en onzekere toekomst.
Wat een emotionele rollercoaster. Eindeloos respect.
(Omdat ik niet wil invullen voor hen, ga ik hier niet dieper op in. Als volwassene kan ik me er iets bij voorstellen; als kind heb ik veel gevoeld (en mogelijk overgenomen uit zorg voor hen).)
Ik zie alle goede bedoelingen, zorg en toewijding.
Hoe dan ook, ik ben met mijn gat in de boter gevallen door in zo’n warm nest terecht te komen.
Ik ben hen ontzettend dankbaar voor wat ze gedaan en gegeven hebben en nog steeds doen, trouwens. Ik neem ook aan wat ze me niet hebben kunnen geven, en waar ik zo naar verlangd heb. De realiteit is vaak het meest helend.
Verbindende dialoog
Ik ben tevreden dat ik mijn inzichten uit het systemisch en contextueel denken, het lichaamswerk en de polyvagaal theorie, schoorvoetend durf te delen met hen en mijn belangrijke anderen. Het werkt voor mij verzachtend, als een warm dekentje.
Het maakt dat ik er mag zijn met alles wat is. Puur en kwetsbaar, met vaste grond onder mijn voeten.
De nuance en openheid die ontstaat, vind ik bijzonder en verbindend.
Zoals eerder gesteld, mogelijk was die bereidheid er altijd al, en kon ik vanuit mijn geraakt zijn, deze nog niet ontvangen. Laat staan uitreiken …
Zo zie je opnieuw dat alles zijn tijd heeft.
Ik ben ook blij dat ik momenteel de dialoog kan aangaan vanuit mijn volwassen stuk. Hiermee bedoel ik dat ik benieuwd ben naar behoeften en ervaringen van familieleden, en me daarvoor kan openstellen, net als ik op mijn beurt die van mij kan verwoorden en hen kan vragen hier oog voor te hebben.
Uiteraard komen er af en toe pijn- of kindstukken piepen, en dat is ook oké.
Vertrouwend op het proces …
Dankbaar voor iedereen die ik op mijn pad tegenkwam en stiekem ook wel trots op mijn reeds afgelegde weg.
Waar ik tot slot wil toe uitnodigen:
Mogelijk bespiegelen delen van mijn hersenspinsels, stukken uit jouw verhaal. Doet het je ergens aan denken, voel je er iets bij of zet het iets in beweging. Ik hoor het graag van je.
Spreek me gerust aan, bel of stuur me een berichtje via sms of email. Ik kijk ernaar uit om je van mens tot mens te ontmoeten.
